Tọa lạc tại làng Trác Bút, xã Châu Giang, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam, Giáo xứ Bút Đông là một trong những giáo xứ có bề dày lịch sử và truyền thống đức tin kiên cường của Tổng Giáo phận Hà Nội. Với hơn 3.100 tín hữu, nơi đây không chỉ là điểm hội tụ tâm linh của người Công giáo địa phương mà còn là vùng đất ghi dấu bước chân của các vị tử đạo, các mục tử tài đức và là chiếc nôi sinh ra những hoa trái quý giá cho Giáo hội Việt Nam.

Một biểu tượng thiêng liêng của giáo xứ chính là ngôi nhà thờ hai tháp, được xây dựng từ năm 1922. Sau gần một thế kỷ thăng trầm, ngôi thánh đường vẫn hiên ngang giữa làng quê, như một chứng nhân của lòng trung tín và lòng mến Chúa của các thế hệ giáo dân. Hai tháp chuông thanh thoát vút cao giữa nền trời Duy Tiên không chỉ vang vọng lời mời gọi cầu nguyện, mà còn là hình ảnh sống động của một đức tin không lay chuyển – đức tin được gìn giữ, nuôi dưỡng và truyền trao suốt nhiều thế hệ.

Theo sử liệu của Giáo phận Hà Nội, trong thời kỳ cấm đạo khốc liệt thế kỷ XIX, Bút Đông từng là nơi che chở cho các vị thừa sai và linh mục. Chính nơi đây đã sản sinh ra một vị thánh tử đạo nổi tiếng của Giáo hội Việt Nam – Thánh Luca Vũ Bá Loan. Ngài sinh năm 1756 tại họ Bút Quai, thuộc xứ Bút Đông. Ngay từ khi còn nhỏ, cha Luca đã ước ao hiến dâng trọn cuộc đời cho Thiên Chúa. Trải qua quá trình tu học tại các chủng viện Phú Đa và Kẻ Bèo, ngài được thụ phong linh mục và được sai đi phục vụ tại nhiều giáo xứ, trong đó có Kẻ Vồi và Kẻ Sổ.

Dù sống giữa những hiểm nguy, cha Luca vẫn một lòng rao giảng Tin Mừng, sống đời linh mục thanh bạch, đơn sơ và nhiệt thành phục vụ các linh hồn. Cha bị bắt vào ngày 10/01/1840 tại họ Kẻ Chuôn, và sau một thời gian bị giam cầm, ngài đã chịu xử trảm ngày 05/06/1840 tại pháp trường Hà Nội. Thi hài ngài được giáo dân bí mật đưa về an táng tại quê nhà. Ngày 27/5/1900, Đức Giáo Hoàng Lêô XIII tuyên phong ngài là Chân Phước, và đến ngày 19/6/1988, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã nâng ngài lên bậc Hiển Thánh, trở thành một trong những vị tử đạo được toàn thể Giáo hội tôn kính.

Từ truyền thống đức tin kiên trung ấy, Giáo xứ Bút Đông đã trổ sinh nhiều vị mục tử lỗi lạc, tiếp tục sứ mạng phục vụ Giáo hội Việt Nam. Nổi bật trong số đó là Đức Hồng y Giuse Maria Trịnh Văn Căn – nguyên Tổng Giám mục Hà Nội; Đức cha Giuse Trịnh Chính Trực – nguyên Giám mục Giáo phận Ban Mê Thuột; Đức cha Phêrô Nguyễn Tùng Cương – nguyên Giám mục Hải Phòng; và Đức cha Giuse Nguyễn Tích Đức – nguyên Giám mục Ban Mê Thuột. Bên cạnh đó là hàng trăm linh mục xuất thân từ giáo xứ, đang ngày đêm âm thầm phục vụ nơi các giáo phận trên khắp đất nước, tiếp nối ngọn lửa đức tin mà tổ tiên đã để lại.

Hôm nay, Giáo xứ Bút Đông không chỉ lớn mạnh về số lượng tín hữu mà còn vững vàng trong đời sống thiêng liêng. Từng Thánh lễ, từng tiếng chuông vang lên giữa làng quê Duy Tiên như lời nhắc nhở về một hành trình đức tin đã được ghi bằng máu các vị tử đạo, bằng mồ hôi của những người con hiến dâng, và bằng đời sống thánh thiện của bao thế hệ giáo dân nơi đây.

Giáo xứ Bút Đông – với quá khứ vẻ vang, hiện tại sống động và tương lai hy vọng – vẫn đang tiếp tục tỏa sáng như một viên ngọc quý giữa lòng Giáo hội Việt Nam.

Sưu tầm & biên soạn