Nhà thờ chính tòa Đà Nẵng, có tên chính thức: Nhà thờ Thánh Tâm Chúa Giêsu hay còn gọi là Nhà thờ Con Gà.

Nhà thờ được xây dựng vào năm 1923, khởi công từ tháng 2 năm 1923 trên khoảng đất trống đường Rue du Musée (nay là đường Trần Phú) do linh mục Vallet thiết kế và chủ công xây dựng. Nhà thờ chính tòa Đà Nẵng cũng là một trong những công trình được xây dựng trong thời gian rất ngắn, đến ngày 10 tháng 3 năm 1924 đã làm lễ cung hiến và khánh thành.

Ngày 14 tháng 9 năm 1924, Đức Giám mục Grangeon (Mẫn), giám mục địa phận Qui Nhơn và Đức Giám mục Allys (địa phận Huế) làm phép nhà thờ. Tước hiệu nhà thờ: Thánh Tâm Chúa Giêsu.

Nhà thờ mang phong cách kiến trúc Gothic với những đường nét cao vút (cao gần 70m), những vòm cửa quả trám. Bên trong nhà thờ có các tranh ảnh và thánh tượng minh họa theo sự kiện trong Kinh Thánh theo mô-típ các nhà thờ phương Tây. Trên nóc nhà thờ, ở vị trí cột thu lôi có tượng một con gà màu xám làm bằng hợp kim dùng làm vật xác định hướng gió. Vì vậy mà nhà thờ này còn có tên là nhà thờ Con Gà.

Theo dòng lịch sử, linh mục Baudet, Marquette và Fuciti đã được sai đến phụ trách giáo dân tại cửa Hàn đến ngày 03 tháng 02 năm 1665, theo lệnh chúa Hiền các ngài phải rời khỏi Việt Nam.

Theo bản phúc trình của Cha Rival gửi về Hội Truyền giáo Paris (MEP còn lưu giữ), năm 1700, dịp lễ Lá, nhà thờ Cửa Hàn bị quân Chúa Nguyễn lục soát và năm 1741 giáo đoàn Cửa Hàn còn 80 giáo dân.

Và bản phúc trình của Cha Halbout gửi cho MEP: đến tháng 7 năm 1775, giáo đoàn Cửa Hàn bị quân Tây Sơn tiêu diệt hoàn toàn. Và từ 1775-1885 giáo đoàn Cửa Hàn không có tên trong lịch sử Giáo hội Việt Nam.

Sau khi phong trào Văn Thân tan rã năm 1885, nhiều giáo dân từ các nơi về sinh sống tại Cửa Hàn. Những giáo này được Cha Maillard, cha sở giáo xứ Phú Thượng chăm sóc và là giáo họ trực thuộc giáo xứ Phú Thượng.

Sử sách không để lại thông tin giáo xứ chính thức được thành lập ngày tháng nào, chỉ biết được rằng linh mục Laurent (Cố Chính) đã phục vụ giáo xứ từ 1887-1904, và từ đó đến nay luôn có các linh mục coi sóc giáo xứ.

Ngày 18 tháng 01 năm 1963, giáo phận được thiết lập; Đức Cha Phêrô Maria, Giám mục Qui Nhơn được bổ nhiệm làm giám mục tiên khởi giáo phận Đà Nẵng và ngày 01 tháng 5 năm 1963, ngài chính thức nhận về nhận giáo phận và nhà thờ Đà Nẵng được vinh dự là nhà thờ Chính Tòa giáo phận Đà Nẵng.

Hang đá Đức Mẹ mô phỏng hang đá Lộ Đức (bên Pháp) được xây dựng năm và khánh thành ngày 11 tháng 02 năm 1940, thời linh mục Santuaire (Cố Bính).

Bài: Sưu tầm & Biên soạn