Nhà thờ Hoàng Xá, tọa lạc tại xã Hoàng Xá, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, là một công trình kiến trúc độc đáo kết hợp giữa Thiên Chúa giáo và văn hóa Á Đông. Được xây dựng vào năm 1895, nhà thờ có diện tích khoảng 350m² và là một trong những di tích văn hóa tôn giáo quan trọng ở khu vực miền Bắc Việt Nam.

Theo lời kể của các cụ cao niên, vào năm 1833, một số người Công giáo từ vùng sông Lô, thuộc phủ Vĩnh Tường (nay là tỉnh Vĩnh Phúc), làm nghề đánh cá đã di cư đến Đoan Hạ để lánh nạn do lệnh cấm đạo. Sau đó, họ tiếp tục di chuyển đến Hoàng Xá, sinh sống và lập nghiệp bằng nghề đánh cá. Đây chính là nguồn gốc hình thành cộng đồng giáo dân Hoàng Xá. Năm 1863, Giáo họ Hoàng Xá được thành lập, và đến năm 1895, Hoàng Xá chính thức trở thành Giáo xứ và nhận Thánh Phêrô Tông đồ làm bổn mạng (lễ kính vào ngày 29 tháng 6).

Nhà thờ Hoàng Xá nổi bật với các họa tiết khảm gỗ mít sơn son thếp vàng, thể hiện sự kết hợp tinh tế giữa hai nền văn hóa Thiên Chúa giáo và văn hóa Á Đông. Các họa tiết như dây nho, hạt lúa miến không chỉ mang vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn có ý nghĩa tôn giáo sâu sắc. Cột nhà được làm từ gỗ lim, với cột cái cao hơn 6m, tạo nên sự vững chãi và uy nghi. Trên các bức tường, những bức tranh mô tả 14 nơi thương khó của Chúa Giêsu, góp phần làm phong phú thêm trải nghiệm tâm linh cho các tín đồ.

Trước cửa nhà thờ, trống và chiêng được đặt trang trọng, thể hiện ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa Á Đông trong các nghi lễ tôn giáo của cộng đồng.

Bên cạnh nhà thờ là tháp chuông được xây dựng thêm vào năm 1995. Tháp chuông chứa một chiếc chuông cổ, không chỉ là công cụ điểm giờ mà còn là vật phẩm linh thiêng trong các nghi lễ, góp phần tạo nên không khí trang nghiêm cho khu vực thờ phượng.

Nhân dịp kỷ niệm 125 năm thành lập vào năm 2020, nhà thờ đã được tu bổ để bảo tồn các giá trị văn hóa và kiến trúc quý giá của nó. Tuy nhiên, trong quá trình trùng tu, các đặc trưng kiến trúc ban đầu vẫn được giữ gìn nguyên vẹn, thể hiện sự tôn trọng và bảo tồn di sản văn hóa lịch sử của cộng đồng.

Nhà thờ Hoàng Xá không chỉ là nơi thờ phượng linh thiêng mà còn là một điểm đến hấp dẫn đối với những ai quan tâm đến kiến trúc và văn hóa Việt Nam. Với sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố Thiên Chúa giáo và những nét đặc trưng văn hóa Á Đông, đây là một địa chỉ quan trọng để tìm hiểu và khám phá di sản văn hóa tôn giáo của vùng đất này.

Ảnh: baophutho.vn

Sưu tầm & biên soạn