Ngượi dòng lịch sử, vào những năm cuối của thế kỷ XIX, nơi mảnh đất Thượng Khê ngày nay, có một số giáo dân từ giáo xứ Kẻ Gai tới đây khai hoang sinh sống rải rác, xen kẽ với bà con lương dân.

Theo sử liệu và truyền khẩu của các thế hệ cha ông để lại, giáo họ Thượng Khê được hình thành vào khoảng những năm 1840 – 1850 bao gồm xóm Đồng và xóm Làng với khoảng 140 nhân danh. Năm 1922, nhận thấy cộng đoàn nơi đây ngày càng thêm đông, nên bề trên giáo phận đã cho thành lập giáo họ Thượng Khê thuộc giáo xứ Kẻ Gai. Lúc bấy giờ, cộng đoàn nơi đây đã làm được một ngôi nhà nguyện nhỏ đặt ở xóm Làng để đọc kinh, dâng lễ và sinh hoạt. Năm 1927, nhận thấy nhà nguyện quá nhỏ hẹp, giáo dân đã chuyển nhà nguyện lên xóm Đồng với khuôn viên rộng rãi hơn. Đó cũng chính là mảnh đất mà giáo họ tọa lạc ngày nay.

Giai đoạn 1945 – 1975 là thời kỳ mà giáo họ phải hứng chịu sự tàn phá nặng nề của chiến tranh. Bên cạnh đó vào năm 1945, lũ lụt lớn đã nhấn chìm và làm sụp đổ ngôi Nhà thờ và nhiều nhà giáo dân. Đời sống đức tin và sinh hoạt giáo dân vì thế gặp nhiều khó khăn. Năm 1958, sau khi về quản xứ, cha Phanxicô X. Nguyễn Trường Tín đã kêu gọi giáo dân tu sửa Nhà thờ để có nơi dâng lễ, đọc kinh và cầu nguyện. Sau đó, từ năm 1979 – 1981, cha lại kêu gọi giáo dân xây dựng ngôi Nhà thờ mới bằng gạch ngói rộng rãi và khang trang hơn thay thế cho ngôi Nhà thờ tre nứa cũ. Tuy nhiên, niềm vui chưa được bao lâu thì năm 1982, một cơn bão lớn đã làm sụp đổ ngôi Nhà thờ này. Sau khi cơn bão đi qua, giáo dân chỉ dựng tạm túp lều nhỏ để đọc kinh, cầu nguyện. Từ năm 1982 – 1990, giáo họ không có Nhà thờ.

Năm 1990, mặc dù đời sống gặp nhiều khó khăn nhưng giáo dân đã đồng lòng bắt tay vào xây dựng ngôi Nhà thờ mới và hoàn thành năm 1991. Tuy nhiên, Nhà thờ chỉ đươc xây bằng những vật liệu tạm bợ nên cùng với thời gian, sau 25 năm sử dụng, đã bị xuống cấp trầm trọng trong khi số giáo dân không ngừng tăng lên. Vì thế, cộng đoàn nơi đây luôn khao khát có được một ngôi Nhà thờ mới khang trang, rộng rãi và vững chắc hơn để thuận tiện cho các sinh hoạt tôn giáo. Vì thế, vào năm 2016, dưới thời cha Giuse Nguyễn Đức Nhân, giáo họ đã khởi công xây dựng ngôi Nhà thờ mới dài 36m, rộng 16m với diện tích khuôn viên là 2.300m2.

Thánh lễ tạ ơn, khánh thành và làm phép Nhà thờ nhân dịp đánh dấu chặng đường 175 năm hình thành và phát triển đã qua của giáo họ. Là cơ hội để cộng đoàn Thượng Khê dâng lời tạ ơn Chúa, tri ân các vị thừa sai, các linh mục đã dành tâm huyết để gieo vãi, nuôi dưỡng và củng cố hạt giống đức tin cho giáo họ qua các thời kỳ lịch sử khắc nghiệt.

Đây cũng là một dấu ấn để các thế hệ con cháu nơi đây tỏ bày lòng thảo hiếu với các bậc tiền nhân đã sống và gìn giữ đức tin cách can trường qua bao biến cố của giáo họ.

Bài: Sưu tầm & Biên tập