Nhà thờ Khoái Đồng tọa lạc trên diện tích 5.800m2, được khởi công xây dựng năm 1934 cùng với Giáo Hoàng chủng viện Thánh Alberto Cả (nay là Trường Giáo dục thường xuyên Nguyễn Văn Cừ và Trường Sư phạm dạy nghề Sanit Thomas, sau là Trường THPT Nguyễn Khuyến – Nam Định), do các cha dòng Đa Minh Tây Ban Nha khởi sự và hoàn thành năm 1941.

Nhà thờ Khoái Đồng còn có tên gọi là Khói Đồng, một trong 5 thôn cổ của làng Vị Hoàng, thành phố Nam Định (tỉnh Nam Định). Nhà thờ Khoái Đồng cùng với Nhà thờ Chánh tòa của Đà Lạt là 2 Nhà thờ của Việt Nam thờ Thánh Nicolais - một vị Thánh mà theo truyền thuyết của Thiên Chúa giáo chính là ông già Noel.

Nhà thờ Khoái Đồng xây dựng theo lối kiến trúc Gothic cổ được coi là một trong những kiến trúc độc đáo bậc nhất tại Việt Nam với mái vòm cong được nâng đỡ với hệ thống xà bằng xi măng uốn lượn theo mái tạo ra thế vững chãi. 

Trên nhưng bức tường là những cột trụ được tạc công phu tượng những vị Thánh Thiên Chúa giáo như Thánh Giuse, Thánh Phêrô và Thánh Patriciô…

Theo lưu truyền, câu chuyện về ông già Noel bắt đầu bởi có một vị Thánh là Thánh Nicholas, ông sinh vào năm 280 tại một thành phố ở miền Tiểu Á, trong một gia đình giàu có. 

Cha mẹ ông qua đời khi ông còn nhỏ. Thánh Nicholas ngay từ khi còn tuổi ấu thơ đã được dạy dỗ và thấm nhuần Kinh Thánh nên một lòng tin vào Chúa, theo Đạo, sống vô cùng nhân hậu. 

Câu chuyện về lòng tốt của ông cũng nhanh chóng được lan truyền, mọi người khi đó nếu nhận được một món quà bất ngờ họ đều nghĩ Nicholas là người ban tặng. Với tấm lòng tốt của mình, nhiều người đã đã gọi Nicholas là vị Thánh.

Theo đánh giá, phong cách kiến trúc của Nhà thờ Khoái Đồng là sự kết hợp giữa ba trường phái lớn: Romansque, Byzantine và Gothic. 

Ba trường phái kiến trúc xuất hiện theo tiến trình lịch sử qua các thời kỳ khác nhau. Bên cạnh các đặc trưng riêng, các trường phái đều có sự chuyển tiếp và kế thừa. 

Cấu trúc Nhà thờ Khoái Đồng có mặt bằng trải dài hình chữ nhật từ thời kỳ Byzantine. Nhà thờ chia thành ba phần: Tháp chuông, Thánh đường cầu nguyện và khu vực diễn ra các nghi lễ. 

Nhà thờ Khoái Đồng đã trở thành một trong những hình ảnh có tính biểu trưng của thành phố Nam Định. 

Trải qua biến bao thăng trầm, biến cố của lịch sử, Nhà thờ Khoái Đồng với bóng dáng rêu phong cổ kính của mái vòm chính, ngọn tháp chuông cao vẫn đứng sừng sững giữa trung tâm thành phố. 

Với vẻ đẹp vừa cổ kính vừa hiện đại, Nhà thờ Khoái Đồng hiện không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của bà con giáo dân mà còn là địa điểm du lịch độc đáo, quyến rũ để người dân và du khách gần xa ghé thăm, thưởng ngoạn…

Bài: Sưu tầm & biên soạn