Nhà thờ Vĩnh Trị - Nhà thờ Đức Mẹ Mân Côi là nhà thờ của giáo xứ Vĩnh Trị (Kẻ Vĩnh), tọa lạc tại xã Yên Trị, Ý Yên, Nam Định. Giáo xứ Vĩnh Trị là một trong những giáo xứ kỳ cựu nhất ở miền Bắc, đã kỷ niệm 300 năm thành lập vào năm 2005. Vĩnh Trị từng là trụ sở của Địa phận Tây Đàng Ngoài từ năm 1765 tới năm 1858.
Năm 1877, Cha Phaolô Cẩm cùng giáo dân bắt tay vào việc xây dựng Nhà thờ. Gỗ lim lấy từ rừng Thanh Hóa, Nghệ An mang về, Cha cho đào một ao gần sông để ngâm, vì vậy người ta vẫn gọi là Ao Gỗ.
Nhà thờ được kiến trúc theo kiểu Á Đông. Chiều dài 42m, chiều rộng 14m, chiều cao 10m. Tổng diện tích là 574m2. Ngũ môn có 5 mái cong, trên mái có rồng chầu. Tháp giữa cao 15m, có 3 đại tự “Thánh Mẫu Điện”: Đền thờ Mẹ Thiên Chúa. Các tháp 2 bên thấp dần; bên phải có ba đại tự “Đảo Tất Thông”; bên trái có ba đại tự “Cầu Tất Ứng”, ý rằng: xin sẽ được, tìm sẽ thấy, gõ sẽ mở.
Lòng Nhà thờ có 52 cột lim lớn, chu vi 1,4m. Đặt trên tảng đá cổ bồng 16 cột, cao 7,5m; Đặt trên tảng đá mặt gương 36 cột (18 cột 3,85m; 18 cột 3,35m). Nhà thờ gồm 9 gian, 4 mái: Gian cung Thánh, bàn thờ chạm trổ công phu, mỹ thuật; ba cánh cửa chính được chạm rất tinh vi đẹp mắt; câu đầu gian thứ ba áp gian cung Thánh có dòng Hán tự: Ngày 25 tháng 8 năm Thành Thái thứ Tám Bính Thân, câu đầu gian tiếp dưới có dòng Hán tự: Thiên Chúa Giáng Sinh 1896 năm. Dọc 2 bên và sân trước Nhà thờ, bậc lên xuống được ghép bằng đá thước. Tổng thể Nhà thờ rất giống khuôn mẫu Nhà thờ Phát Diệm mà cụ Sáu xây dựng.
Do ảnh hưởng của hậu quả chiến tranh, năm 1954, đốc Nhà thờ và gian cung Thánh bị đổ sập, bàn thờ, tòa chính, tòa cạnh hư hại hoàn toàn. Giáo dân đã sửa lại bằng gạch đỏ. Đến năm 2001, gian cung Thánh, bàn thờ mới được phục dựng hoàn chỉnh nguyên mẫu như chúng ta đang thấy hiện nay.
Ngày 19 tháng 3 năm 1995, lễ Thánh Giuse. Đức Hồng Y Giuse Phạm Đình Tụng cùng linh mục đoàn đã dâng thánh lễ trọng thể, khai mạc Năm Thánh kỷ niệm 100 năm Nhà thờ Đức Mẹ Mân Côi.
Ngày 26 tháng 4 năm 2005, Đức Tổng Giuse Ngô Quang Kiệt dâng Thánh lễ Cung Hiến nhà thờ Đức Mẹ Mân Côi.
Kỷ niệm Vĩnh Trị 300 năm đón nhận Tin mừng 1705-2005, Năm Thánh của giáo xứ được khai mạc đúng vào dịp lễ giỗ ông Thánh Antôn Đích và ông Thánh Micae Mỹ 12 tháng 8.
Hai lần được mở Năm Thánh, Nhà thờ Đức Mẹ Mân Côi đã được đón trên 300 lượt đoàn hành hương từ khắp mọi miền đất nước về hiệp dâng thánh lễ lĩnh ơn Toàn Xá.
Hiện nay, trong ngôi Thánh đường này vẫn còn lưu giữ ba bộ hài cốt: Cha Thánh TÞnh, ông Thánh Antôn Đích vµ ông Thánh Micae Mỹ.
Bài: Sưu tầm & Biên tập
